05.08.2020
Data aktualizacji: 26.11.2024
Proces redakcyjny
Czy wiesz, że jedzenie... keczupu to smaczny i szybki sposób na dostarczenie sobie cennego likopenu?
To związek o silnych właściwości przeciwutleniających. Likopen znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym i jako składnik kosmetyków – poznaj właściwości prozdrowotne likopenu, jego wpływ na urodę i jak wygląda dieta bogata w kartenoidy.
Autor
Nina Wawryszuk
Redaktor naczelna, trenerka personalna
Z tego artykułu dowiesz się...
- Likopen - co to jest? Najważniejsze informacje
- Co jest głównym źródłem likopenu?
- Likopen - właściwości
- Działanie antyoksydacyjne
- Likopen dla urody
- Likopen dla zdrowia serca
- Likopen a niepłodność
- Czy likopen obniża syntezę cholesterolu we krwi?
- Czy likopen zmniejsza ryzyko wystąpienia raka prostaty?
- Suplementy diety z likopenem
Likopen - co to jest? Najważniejsze informacje
Likopen to czerwony barwnik z rodziny karotenoidów. Jego zadaniem jest nadawanie owocom i warzywom czerwonej barwy, bierze udział w procesie fotosyntezy oraz chroni komórki i tkanki roślin przed uszkodzeniami świetlnymi. Likopen posiada najsilniejsze właściwości antyoksydacyjne wśród karotenoidów, ma również zdolność regeneracji innych antyoksydantów, np. luteiny. Jego spożywanie neutralizuje nadmiar wolnych rodników, których zbyt duża ilość w organizmie doprowadza do stresu oksydacyjnego, a dalej do rozwoju wielu chorób, w tym nowotworowych.
Co jest głównym źródłem likopenu?
Głównym źródłem likopenu są owoce i warzywa o zabarwieniu czerwono-pomarańczowym.
Średnia zawartość likopenu w 100 g produktu:
- suszone w słońcu pomidory – 45,9 mg,
- purée z pomidorów – 21,8 mg,
- keczup – 11 mg,
- sok pomidorowy 7,5 mg,
- sos pomidorowy 5,2 mg,
- owoc guawy – 5,2 mg,
- arbuz – 4,5 mg,
- gotowane pomidory – 3,7 mg,
- świeże pomidory – 3 mg,
- pomidory w puszce – 2,7 mg,
- papaja – 1,8 mg,
- różowy grejpfrut – 1,1 mg.
Zawartość likopenu może się różnić w zależności np. od stopnia dojrzałości produktu. Inne źródła likopenu to: gujawa, owoce dzikiej róży, morele i ich przetwory (soki, pasty i przeciery). Skórka pomidora jest bogata w likopen – gromadzi się w niej nawet 5 razy więcej likopenu, niż w miąższu. Obróbka termiczna pomidorów powoduje, że biodostępność i przyswajalność likopenu jest wyższa niż z surowych produktów. Dlatego przetwory na bazie pomidorów są jego lepszym źródłem.
Likopen - właściwości
Jakie właściwości zdrowotne wykazuje likopen?
Działanie antyoksydacyjne
Zawarty w przetworach pomidorowych likopen to silny przeciwutleniacz o właściwościach antyoksydacyjnych. Neutralizuje działanie wolnych rodników w organizmie. Nadmiar wolnych rodników powoduje stres oksydacyjny, który może prowadzić do m.in. miażdżycy, udaru mózg, zawału serca czy choroby wieńcowej. Ma również duży wpływ na szybsze starzenie się. Naukowcy badają działanie przeciwzapalne likopenu, ale dotychczas nie poznano jeszcze jego potencjału w tym aspekcie. Niektóre badania interwencyjne wykazała wzrost poziomu krążącego likopenu po suplementacji pomidorami/likopenem, ale prawie nie zaobserwowano zmian w biomarkerach stanu zapalnego.
Likopen dla urody
Likopen ma korzystny wpływ na stan skóry. Dzięki temu, że pochłania wolne rodniki, zapobiega przedwczesnym procesom starzenia. Chociaż nie można go porównać z filtrami przeciwsłonecznymi, istnieją przesłanki wskazujące, że likopen może chronić skórę przed oparzeniami słonecznymi (rumieniem słonecznym), zwiększając podstawową obronę przed uszkodzeniami wywołanymi przez promieniowanie UV. Zewnętrzna aplikacja likopenu to jeden ze sposobów na uzupełnienie poziomu antyoksydantów w skórze. Udowodniono, że miejscowe stosowane likopenu poprawia parametry biofizyczne skóry, czyniąc ją pozbawioną infekcji stanów zapalnych związanych ze stresem oksydacyjnym.
Badanie kliniczne (Sohail et al., 2022)
Stosowanie emulgelu zawierającego likopen w stężeniu 0,03% przez 12 tygodni znacząco poprawiło nawilżenie i elastyczność skóry, podczas gdy zawartość melaniny i sebum uległa znacznemu obniżeniu, w porównaniu z preparatem placebo.
Likopen dla zdrowia serca
Suplementacja likopenem wykazała (Cheng et al., 2017), że obniża on poziom białka C-reaktywnego, interleukiny-6, tętno, ciśnienie krwi i ICAM-1 oraz powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i poprawia funkcjonowanie śródbłonka. Spożycie likopenu może chronić lipidy przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów.
Analiza naukowców (Han et al., 2016)
W ciągu 10 lat naukowcy zauważyli, że osoby z chorobą metaboliczną, które miały najwyższy poziom likopenu we krwi, miały nawet o 39% niższe ryzyko przedwczesnej śmierci.
Likopen a niepłodność
Z prac naukowych wiemy, że poziom likopenu, β -karotenu i witaminy A w surowicy niepłodnych mężczyzn jest znacznie niższy, niż u płodnych mężczyzn. Dlatego dieta bogata w likopen wskazana jest w przypadku mężczyzn, u których zdiagnozowano problemy z płodnością lub występuje przerost gruczołu krokowego.
Czy likopen obniża syntezę cholesterolu we krwi?
Likopen hamuje syntezę cholesterolu oraz wspomaga usuwanie „złego” cholesterolu LDL z krwi, tym samym obniżając ryzyko chorób układu krążenia takich jak miażdżyca. Potrzebne są dalsze badania eksperymentalne, aby lepiej zrozumieć mechanizmy z tym związane. Istnieje również potrzeba przeprowadzenia większej liczby dobrze zaprojektowanych badań interwencyjnych na ludziach, aby lepiej wyjaśnić rolę likopenu jako środka hipocholesterolemicznego.
Zobacz inne artykuły
Czy likopen zmniejsza ryzyko wystąpienia raka prostaty?
Do wszelkich newsów dotyczących chorób nowotworowych należy podchodzić z dużą ostrożnością. Metaanaliza 42 badań (Chen et al., 2015) obejmująca 43 851 przypadków raka prostaty zgłoszonych przez 692 012 uczestników wykazała, że każde dodatkowe 2 mg spożywanego likopenu obniża ryzyko rozwoju raka gruczołu krokowego o 1%. A profilaktyka nowotworów? Wyższe spożycie karotenoidów, w tym likopenu, są związane z niższym ryzykiem zachorowania na raka piersi w porównaniu z najniższymi poziomami (Dehnavi et al., 2024).
Suplementy diety z likopenem
Likopen, związek z grupy karotenoidów, można także suplementować. Likopen można kupić w płynie, kapsułkach i tabletkach. Nie ma zalecanego dziennego spożycia likopenu. Z dotychczasowych badań klinicznych wynika, że najkorzystniejsze wydaje się spożycie 8-21 mg likopenu dziennie. Likopen może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, w tym lekami rozrzedzającymi krew i obniżającymi ciśnienie krwi. Suplementy z likopenem nie są także polecane kobietom w ciąży.
Zobacz inne artykuły
Bibliografia
- Źródła
- Britton G (1995) Carotenoids 1: structure and properties of carotenoids in relation to function. FESEB J 9: 1551-1558
- Henry LK, Pspitasari-Nienaber NL, Jaren-Galan J, van Breemen RB, Catignani GI, Schwartz SJ (2000) Effects of ozone and oxygen on the degradation of carotenoids in an aqueous model system. J Agric Food Chem 48: 5008-5013
- Caris-Veyrat C, Schmid A, Carail M, Bohm V (2003) Cleavage products of lycopene produced by in vitro oxidations: characterization and mechanisms of formation. J Agric Food Chem 51: 7318-7325
- Kopec RE, Riedel KM, Harrison EH, Curley RWJ, Hruszkewycz DP, Clinton SK, Schwartz SJ (2010) Identification and quantification of apo-lycopenals in fruits, vegetables, and human plasma. J Agric Food Chem 58: 3290-3296
- 5. Miller ES, Mackinney G, Zscheile FP (1935) Absortion spectra of alpha and beta carotenes and lycopene. Plant Physiol 10: 375-381
Materiał ma charakter edukacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej.Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, prasie oraz książkach. Materiał nie jest opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, by nie przekraczać zalecanej dziennej porcji,i że nie mogą być one stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Pamiętaj, że bardzo ważny i zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia.Każdy suplement diety przechowuj w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.
Komentarze (0)
Skomentuj
0 0 votes
Article Rating
Login
0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Prosto dla zdrowia
Poznaj nasze produkty
Dlaczego możesz nam zaufać?
Darmowa wysyłka
od 119 zł
Wysyłamy w 24h
99% zadowolonych
klientów
Gwarancja
bezpieczeństwa